ប្រទេសទីម័រឡេស្ត ត្រូវបានបដិសេធមិនឱ្យចូលជាសមាជិកអាស៊ាននៅពេលនេះទេ
ប្រទេសទីម័រឡេស្ត ត្រូវបានបដិសេធមិនឱ្យចូលជាសមាជិកអាស៊ាននៅពេលនេះទេ
ការរំពឹងទុកដែលថា ទីម័រឡេស្តនឹងត្រូវបានបញ្ចូលជាសមាជិកអាស៊ាននៅឆ្នាំនេះដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ហ៊ុន សែន មិនបានកើតឡើងទេដោយសារការព្រួយបារម្ភថា «ប្រទេសដ៏តូចមួយនេះនៅមិនទាន់ត្រៀមខ្លួនរួចរាល់សម្រាប់សមាជិកភាព»។
លោកហ៊ុន សែន ក្នុងនាមជាប្រធានប្តូរវេនអាស៊ាននៅឆ្នាំនេះបានលើកឡើងថា «ដំណើរការនៃការបញ្ចូលប្រទេសទីម័រឡេស្ត កំពុងវិវឌ្ឍទៅមុខយ៉ាងល្អ ហើយយើងជឿជាក់ថា នៅឆ្នាំក្រោយយើងនឹងអាចស្វាគមន៍ប្រទេសនេះចូលមកក្នុងគ្រួសារអាស៊ាន»។
ប៉ុន្តែ នេះគឺគ្រាន់តែជាការលួងលោមដ៏ត្រជាក់សម្រាប់ប្រទេសមួយដែលបានតស៊ូព្យាយាមអស់រយៈពេលជាងមួយទស្សវត្សរ៍ ដើម្បីចូលមកក្នុងប្លុកមួយដែលមាន GDP សរុបចំនួន ៣,២ ពាន់លានដុល្លារ និងជាប្លុកសេដ្ឋកិច្ចធំលំដាប់ទី ៥ របស់ពិភពលោក។
ប្រភពមួយចំនួនបាននិយាយថា «វាមានហេតុផលជាច្រើនដែលនាំមកនូវការបរាជ័យរបស់អាស៊ានក្នុងការប្រមូលផ្តុំការបោះឆ្នោតជាឯកច្ឆ័ន្ទនៅក្នុងចំណោមសមាជិករបស់ខ្លួន»។ ហេតុផលទាំងនោះ រួមមាន សមត្ថភាពរបស់ទីម័រឡេស្តក្នុងការបំពេញតាមតម្រូវការចំណាយ, ទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធរបស់ប្រទេសនេះជាមួយប្រទេសចិន និងការបរាជ័យក្នុងការរិះគន់របបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា។
ទីម័រឡេស្តមិនបានបោះឆ្នោតគាំទ្រសេចក្តីសម្រេចកាលពីឆ្នាំមុននៅឯមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងរបបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ានោះទេ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យក្រុមសិទ្ធិមនុស្សមានការខឹងសម្បារ។ រដ្ឋាភិបាលទីម័រឡេស្តបានរងនូវការចោទប្រកាន់ថា បានព្យាយាមផ្គាប់ចិត្តរបបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ានិងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីប្រមូលផ្តុំការគាំទ្រឱ្យខ្លួនអាចចូលអាស៊ានបានឆាប់រហ័ស។
ក្នុងពេលដែលកម្ពុជាទទួលតំណែងជាប្រធានអាស៊ានកាលពីដើមឆ្នាំនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានស្នើឱ្យទីម័រឡេស្តជួយទិញអង្ករកម្ពុជា និងធ្វើការវិនិយោគនៅក្នុងរោងម៉ាស៊ីនកិនស្រូវនិងឃ្លាំងស្តុក បន្ទាប់ពីលោកបានគាំទ្រជាផ្លូវការនូវការស្នើសុំរបស់ទីម័រឡេស្ត ក្នុងការចូលជាសមាជិកទី ១១ របស់អាស៊ាន ដោយក្នុងនោះ លោក ហ៊ុន សែនបានលើកឡើងថា «សមាជិកភាពនេះនឹងអាចសម្រេចបាននៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោក»។
ប្រធានាធិបតីទីម័រឡេស្ត លោក José Ramos-Horta បានបញ្ជាក់រួចហើយថា «លោកដឹងថា ប្រទេសរបស់លោកអាចនឹងមិនទទួលបានការអនុញ្ញាតនៅឆ្នាំនេះទេ» ដោយលោកបានបន្ថែមថា «ការឡើងទៅកាន់ឋានសួគ៌ ប្រហែលជារឿងងាយស្រួលធ្វើសម្រាប់ប្រទេសកាតូលិករបស់លោក ជាងការចូលជាសមាជិកអាស៊ាន»។
លោក Ramos-Horta បាន និយាយទៅកាន់សហគមន៍គោលនយោបាយការបរទេសរបស់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីនៅក្នុងទីក្រុងហ្សាកាតាកាលពីខែមុនថា «ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ខកចិត្តខ្លាំង។ វាហាក់ បីដូចជាផ្លូវទៅកាន់ឋានសួគ៌ គឺងាយស្រួលជាងផ្លូវទៅកាន់អាស៊ាន។ ដើម្បីឈានទៅដល់អាស៊ាន, អ្នកត្រូវតែបំពេញតាមលក្ខខណ្ឌទាំងអស់ដើម្បីអាចចូលទៅកាន់ឋានសួគ៌ ទើបអ្នកអាចចូលទៅកាន់អាស៊ានបានតាមក្រោយ»។
បើទោះបីជាត្រូវបានគេចាត់ទុកជាប្រទេសក្រីក្រជាមួយនឹងចំនួនប្រជាជនត្រឹមតែ ១,៣ លាននាក់ក៏ដោយ ក៏ទីម័រឡេស្តបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជា «ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដ៏រឹងមាំ»។
កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានដូចជានៅពេលនេះជាដើម តែងតែរងនូវការចំអកថាជា «ពិធីនិយាយគ្នាឥតប្រយោជន៍» និង «មានបែបបទច្រើនជាងខ្លឹមសារជាក់ស្តែង»។ គ្មានប្រទេសអាស៊ានណាមួយត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ថាជា «ប្រទេសសេរី» នោះទេ នៅក្នុងសន្ទស្សន៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០២២ ស្តីអំពីសិទ្ធិនយោបាយដែលធ្វើឡើងដោយអង្គការ «Freedom House» ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ មានតែទីម័រឡេស្តប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ថាជាប្រទេសសេរី។
ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីដែលជាមហាអំណាចមួយនៅក្នុងអាស៊ាននឹងចូលកាន់តំណែងជាប្រធានអាស៊ានបន្ទាប់ពីកម្ពុជានៅឆ្នាំ ២០២៣ ដែលនេះគឺជាសញ្ញាបញ្ជាក់ថា «ឆ្នាំខាងមុខនឹងមានភាពខុសគ្នាខ្លាំង» ហើយឥណ្ឌូណេស៊ីក៏បានបង្ហាញការគាំទ្ររួចហើយចំពោះការចូលជាសមាជិកអាស៊ានរបស់ទីម័រឡេស្ត។
សមាជិកភាពនឹងផ្តល់នូវអត្ថប្រយោជន៍ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុសំខាន់ៗជាច្រើនតាមរយៈសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន ដែលជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដែលគ្របដណ្តប់លើវិស័យឧស្សាហកម្មចំនួន ៨ ដែលអាចជួយឱ្យទីម័រឡេស្តអាចធ្វើការងារបាននៅទូទាំងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ទន្ទឹមនឹងការបើកទីផ្សាររបស់ខ្លួនដល់ប្រជាជនប្រហែល ៦៥៥ លាននាក់។ ប្រទេសទីម័រឡេស្តបានដឹងយ៉ាងច្បាស់អំពីឧបសគ្គ ក៏ដូចជាសក្តានុពលជាច្រើនទៀតដែលខ្លួនអាចទទួលបានតាមរយៈការបន្តតស៊ូ ជាជាងការបោះបង់ចោល។ «វាតែងតែមានឆ្នាំក្រោយជានិច្ច»៕
The Diplomat
