អ្នកស្រី ស៊ុយហ្សាន ការប៉ឺឡែស អតីតប្រធានវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ
RFI
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៣មិថុនា វិទ្យុ RFI សូមណែនាំលោកអ្នកនាងឲ្យស្គាល់ អ្នកស្រី ស៊ុយហ្សាន ការប៉ឺឡែស អតីតប្រធានស្ថាបនិកវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ។ ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ដែលជាជំរំសម្បុកពុទ្ធសាសនា និង អក្សរសាស្ត្រខ្មែរ សម័យទំនើប។
ក្នុងខ្សែអាត់សំឡេងនេះ លោក ស សុខនី ប្រធានវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ សម័យសព្វថ្ងៃ នឹងលើកឡើងពីស្នាដៃសំខាន់ៗ ដែលជាមត៌ករបស់អ្នកស្រី ស៊ុយហ្សាន ការប៉ឺឡែស (Suzanne Karpelès, ១៨៩០- ១៩៦៨)។ ក្រោមកិច្ចដឹកនាំរបស់អ្នកស្រី គឺមានបោះពុម្ពផ្សាយឯកសារជាច្រើន រាប់តាំងពី ព្រះត្រៃបិដក, វចនានុក្រម, កម្ពុជសុរិយា… សូម្បីតែច្បាប់ក្រុមង៉ុយ ជាគតិអប់រំដ៏ល្បីល្បាញ ក៏អ្នកស្រី ស៊ុយហ្សាន ការប៉ឺឡែស នេះហើយដែលជាអ្នកជំរុញផ្តួចផ្តើមឲ្យមន្ត្រីពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យកត់ត្រាទុកជាក្បួនគម្ពីរបន្សល់មកដល់បច្ចុប្បន្ន។
នាអំឡុងដើមសម័យសង្គ្រាមលោកលើកទី២ កាសែតនគរវត្ត ក្នុងអត្ថបទជាច្រើនរបស់ខ្លួន បានហៅ ស៊ុយហ្សាន ការប៉ឺឡែស ថា«អ្នកក្រមុំ» និងលើកសរសើរ«អ្នកក្រមុំ»នេះជាខ្លាំង ដែលនាងបានជួយឈឺឆ្អាលរឿងខ្មែរ។ ចំណែកក្នុងសៀវភៅមគ្គុទេសក៍នគរ លោកអាចារ្យ ប៉ាង ខាត់ គ្រូភាសាសំស្រ្តឹត បានសរសេរថា «អ្នកស្រី ការប៉ឺឡែស អគ្គលេខាធិការនៃពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ មានសេចក្តីរាប់អានជាតិខ្មែរ ស្មោះត្រង់ ប្រាថ្នាឲ្យជាតិខ្មែរភ្ញាក់កំណើត ខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រ ឲ្យបានចេះដឹង ឲ្យបានចម្រើន និងមានអារ្យធម៌ដូចសម័យនគរ…»។
សូមអញ្ជើញចុចស្តាប់សំឡេងទាំងស្រុង និងសូមអានអត្ថបទបន្ថែម៖
- «ប្រវត្តិសង្ខេបវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ» ផ្សាយឆ្នាំ២០០៥ ដែលចងក្រងដោយ Penny Edwards និងអ្នកស្រាវជ្រាវខ្មែរមួយក្រុម ។
-បណ្ឌិតសភាចារ្យ ឃីង ហុកឌី ស្តីពី «អ្នកស្រី ស៊ុយហ្សាន ការប៉ឺឡែស និងវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ» ក្នុងទស្សនាវដ្តីសិក្សាចក្រ លេខ ៨-៩, ឆ្នាំ២០០៦-៧។
-Jean Filliozat, Suzanne Karpelès, BEFEO, លេខ៥៦, ១៩៦៩។
-« អក្សរសិល្ប៍និងប្រវត្តិបោះពុម្ពផ្សាយវណ្ណកម្មខ្មែរ» ដោយបណ្ឌិតសភាចារ្យ ឃីង ហុកឌី ក្នុងសៀវភៅ « អក្សរសិល្ប៍សន្តិភាព » ផ្សាយចេញពី គ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពឯកសារខ្មែរ ឆ្នាំ២០២១៕ ហេង ឧត្តម / RFI
