កម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ចុះអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាបន្ដរយៈពេល៥ឆ្នាំទៀត ដើម្បីការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ និងវត្ថុបុរាណ
កម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ចុះអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាបន្ដរយៈពេល៥ឆ្នាំទៀត ដើម្បីការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ និងវត្ថុបុរាណ
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាមរយៈក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បានចុះអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាជាមួយរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកលើការហាមប្រាមនូវការនាំចូលបុរាណវត្ថុរបស់ កម្ពុជា ដើម្បីថែរក្សា ការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ឱ្យបានគង់វង្សទុកសម្រាប់ឱ្យមនុស្ស ជំនាន់ ក្រោយបានស្គាល់។
ក្នុងពិធីចុះហត្ថលេខាលើ “ការបន្តអនុស្សរណៈយោគយល់រវាងរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋ អាមេរិក និងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ស្តីពីការដាក់កម្រិតហាមប្រាមនូវការនាំចូលបុរាណវត្ថុ របស់កម្ពុជា” នៅសារមន្ទីរជាតិកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី០៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ លោកជំទាវ ភឿង សកុណារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បានមានប្រសាសន៍ថា អនុស្សរណៈនេះ ដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀត របស់ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ នៃ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការជួញដូរសម្បត្តិ បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ខុសច្បាប់។ លោកជំទាវបានបញ្ជាក់ថា អនុស្សរណៈនេះគឺផ្តល់ថវិកាចំនួន ២០ម៉ឺនដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកពីមូលនិធិឯកអគ្គរដ្ឋទូតនៃសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីការថែរក្សា សម្បត្តិវប្បធម៌ទៅដល់អាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារក្នុងគោលបំណងដើម្បីជួសជុលជណ្តើរខាងជើង នៃប្រាសាទព្រះវិហារដែលសាងនៅសតវត្សទី១១។
លោកជំទាវរដ្ឋមន្រ្ដីបានរម្លឹកថា សហរដ្ឋអាមេរិក មានទំនាក់ទំនងដ៏យូរលង់ និងមាន ការសហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងការងារស្រាវជ្រាវ, អភិរក្ស និងជួសជុលសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ខ្មែរ ទាំងនៅក្នុងតំបន់អង្គរ និងនៅក្រៅតំបន់អង្គរអស់ រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។ លោកជំទាវបានបន្ដថា នេះបានបង្ហាញពីការបេ្តជ្ញា និងការខិតខំ ដើម្បី សហការ ពង្រឹងមិត្តភាព និងការយោគយល់គ្នារវាងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាល សហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីគាំទ្រការថែរក្សាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ខ្មែរ សម្រាប់ជាប្រយោជន៍ដល់ប្រជា ជនខ្មែរ, សហគមអន្តរជាតិ និងសម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយ។
ជាមួយគ្នានេះ ដោយការគោរពតាមអនុសញ្ញាអង្គការយូណេស្កូនិងច្បាប់នានាផ្សេង ទៀតសម្រាប់ការការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌,ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈបានបង្កើន ប្រសិទ្ធភាពលើច្បាប់ជាតិនិងបានអនុវត្តន៍កិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគីតម្រូវឱ្យប្រទេសជាច្រើនយល់ ព្រមលើការដាក់កម្រិតហាមប្រាមនូវការនាំចូលសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌកម្ពុជានិងដើម្បីចាត់វិធាន ការសមស្របប្រឆាំងនឹងការនាំចេញខុសច្បាប់។
លោកជំទាវបានអះអាងថា ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈបានធ្វើការការពារយ៉ាង សកម្មនូវសម្បត្តិវប្បធម៌ពីការលួច,ការចរាចរខុសច្បាប់និងការជីកកកាយនូវស្ថានីយ៍បុរាណ វិទ្យានានា។ ទន្ទឹមនេះ ក្រោមកិច្ចសហការ និងគាំទ្រពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងការចុះហត្ថលេខាបន្តអនុស្សរណៈយោគយល់ស្តីពីការដាក់កម្រិតហាមប្រាមនូវការនាំចូលបុរាណវត្ថុរបស់កម្ពុជា, មានវត្ថុសិល្បៈបុរាណវិទ្យាជាច្រើនបានប្រគល់ត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។
លោកជំទាវបានបន្ដទៀតថា នៅក្នុងបរិបទនេះ ការបន្តអនុស្សរណៈយោគយល់រវាង រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក និងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងដើរតួជាការបន្តយ៉ាងសំខាន់ និងការ ពង្រឹងនូវសមិទ្ធផលដែលសម្រេចបាននាពេលកន្លងមក។
លោកជំទាវមានជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា តាមរយៈប្រព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃនេះនឹងនាំឱ្យមាន ការចាប់អារម្មណ៍កាន់តែខ្លាំងចំពោះបេតិកភណ្ឌខ្មែរនិងប្រាង្គប្រាសាទនៅកម្ពុជា ក៏ដូចជានាំ ឱ្យទេសចរពីប្រទេសរបស់លោកអ្នកមកកម្ពុជាកាន់តែច្រើនជាងមុន។
ឯកឧត្តម William (Bill) A. Heidt, ឯកអគ្គរដ្ឋទូតនៃសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅ ព្រះរាជាណាចក្រ កម្ពុជា បានឱ្យដឹងថា ការចុះអនុស្សរណៈនេះគឺជាការបង្ហាញឱ្យឃើញនូវទំនាក់ទំនងល្អ និង យូរលង់រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ហើយការចុះហត្ថលេខា លើឯកសារពីរសំខាន់នៅថ្ងៃនេះ បង្ហាញពីទំហំ និងសារៈសំខាន់នៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេស ទាំងពីនេះ។
ឯកឧត្តមបានបន្ដថា សម្រាប់ឯកសារទី១ ដែលចុះហត្ថលេខានេះគឺជាថវិការបស់មូល និធិឯកអគ្គរដ្ឋទូតសំរាប់ការអភិរក្សវប្បធម៌ (AFCP)ចំនួន២០០.០០០ដុល្លា ដល់អាជ្ញាធរជាតិ ព្រះវិហារ ដើម្បីជួសជុលជណ្តើរខាងមុខនៃប្រាសាទ។ គម្រោងនេះនឹងជួយថវិកាដល់វិធាន ការបន្ទាន់មួយចំនួនទាក់ទងនឹងការរេចសឹកដ៏ច្រើន និងការធ្វើឱ្យមានលំនឹងជណ្តើរ ព្រមទាំង ការវាយតម្លៃពីការជួសជុល និងការអភិរក្សដែលវាត្រូវការនៅពេលអនាគត។ ឯកឧត្ដមឯក អគ្គរដ្ឋទូតបានគូសបញ្ជាក់ថា“ក្នុងនាម ជាសមាជិកស្ថាបនិកនៃគណកម្មាធិការសម្របសម្រួល អន្តរជាតិសម្រាប់ប្រាសាទព្រះវិហារ យើងមានក្តីរំភើបរីករាយសូមប្រកាសអំណោយជាលើក ដំបូងនេះរបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក សម្រាប់ការងារអភិរក្សនៃប្រាសាទព្រះវិហារនេះ”។ ក្រៅពីការធ្វើឱ្យមានលំនឹង និងជួសជុលជណ្តើរ គម្រោងនេះជួយបុគ្គលិកអ្នកធ្វើការជាជន ជាតិខ្មែរក្នុងការបង្កើនចំណេះដឹង និងជំនាញក្នុងការងារជួសជុលប្រាសាទថែមទៀត។ ការងារ នេះនឹងពន្លឿនពេលដែលពួកគេមានសមត្ថភាព និងឯកទេសក្នុងការដឹកនាំការងារអភិរក្ស នៅតាមទីតាំងប្រវត្តិសាស្រ្តរាប់ពាន់ នៅទូទាំងប្រទេស។
ឯកឧត្ដមបានបន្ថែមថា ប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលអំណោយថវិកាពីមូលនិធី (AFCP) សម្រាប់អភិរក្សសម្លៀកបំពាក់របស់អ្នកទោស នៅសារមន្ទីរទួលស្លែង កែលម្អកម្មវិធីសម្រាប់សារមន្ទីរអង្គរបូរី ក្នុងខេត្តតាកែវ និងបន្តការជួសជុលប្រាសាទភ្នំបាក់ខែង នៅសួនឧទ្យាន អង្គរ។ តាមរយៈមូលនិធិនេះ បានផ្តល់ថវិកាចំនួនជាង៣.២ លានដុល្លាពីរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋ អាមេរិកសម្រាប់គម្រោងជួសជុលប្រាសាទភ្នំបាក់ខែង ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៤មក ដែលជាការ ជំរុញឱ្យមានអំណោយបន្ថែមពីវិស័យឯកជន និងសប្បុរសជន នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក។
សម្រាប់ឯកសារទី២ ដែលបានចុះហត្ថលេខានេះគឺការបន្តរយៈពេល៥ឆ្នាំទៀតនៃអនុ ស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា ទាក់ទងនឹងការដាក់កម្រិតហាមប្រាមនូវការនាំចូលវត្ថុបុរាណ ប្រភេទផ្សេងៗដែលមានប្រភពដើមពីប្រទេសកម្ពុជា។
ឯកឧត្ដមឯកអគ្គរដ្ឋទូតបានចាត់ទុកថា អនុស្សារណៈនេះទប់ស្កាត់ការលួចនៅតាម កន្លែងប្រវត្តិសាស្រ្តល្អៗ ហើយធានាដល់ការបញ្ជូនត្រឡប់វិញនូវវត្ថុបូរាណដែលត្រូវបាន លួច។ ទន្ទឹមនេះ វត្ថុបុរាណចំនួនជាង ២០ ត្រូវបានបញ្ជូនត្រឡប់មកវិញ រួមទាំងរូបចំលាក់ពី ប្រាសាទកោះកេរ ដែលត្រូវបានបញ្ជូនមកពីពីសារមន្ទីរ Cleveland Museum of Art និងសារមន្ទីរ Denver Art Museum ។ លោកអ្នកអាចឃើញរូបចម្លាក់នៅក្នុងសារមន្ទីរជាតិ នេះ។ “វាគឺជានិមិត្តរូបដ៏ល្អអស្ចារ្យនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់យើង ក្នុងការធានាថា វប្បធម៌របស់ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានថែរក្សា សម្រាប់មនុស្សរាប់ជំនាន់ទៀតនៅកម្ពុជា”។ នេះជាការ បញ្ជាក់បន្ថែមរបស់ឯកអគ្គរដ្ឋទូត។
ឯកឧត្តម ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបានបន្ថែមទៀតថា នេះផុ្តល់ក្របខ័ណ្ឌសម្រាប់ការខ្ចីបណ្តោះ អាសន្ននូវវត្ថុបុរាណវប្បធម៌ខ្មែរដល់សារមនី្ទរ និងស្ថាប័នវប្បធម៌សហរដ្ឋអាមេរិក និងក៏ជាការ ល្អសម្រាប់ទាំងប្រទេសកម្ពុជា ទាំងសហរដ្ឋ អាមេរិក ពីព្រោះតាមរយៈនេះ ជនជាតិអាម៉េរិក អាចឃើញវប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ ប្រទេសកម្ពុជាដោយផ្ទាល់។
សូមបញ្ជាក់ថា ការចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នានេះ ទៅលើឯកសារចំនួនពីរ ទី១. ការបន្តអនុស្សារណ:យោគយល់គ្នា រវាងរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋ អាមេរិក និងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទាក់ទងនឹងការដាក់កម្រិតហាមប្រាមនូវការនាំចូលប្រភេទ វត្ថុបុរាណរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ទី២. កិច្ចព្រមព្រៀង ស្តីពីការអភិរក្សជណ្តើរបូរាណខាងជើង របស់ប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលបានសង់តាំងពីសតវត្សទី១១៕
