ជីវប្រវត្តិ ព្រឹទ្ធាចារ្យ ឡុច ផ្លែង
ព្រឹទ្ធាចារ្យ ឡុច ផ្លែង ជាអតីត អគ្គលេខាធិការ នៃអង្គការខេមរយានកម្ម ។ © Oudom HENG
នាទីអារ្យធម៌ សូមណែនាំលោកអ្នកនាងឱ្យបានស្គាល់ជីវប្រវត្តិ ព្រឹទ្ធាចារ្យ ឡុច ផ្លែង ដែលជាអតីត អគ្គលេខាធិការ នៃអង្គការខេមរយានកម្ម ។ លោកសាស្ត្រាចារ្យជាបុគ្គលសំខាន់មួយរូប នៅក្នុង «ខេមរយានកម្ម» នេះ តាំងតែពីបង្កើតដំបូងឡើយ ហើយរហូតក្លាយជា អគ្គលេខាធិការ ។ តើលោក ឡុច ផ្លែង មានប្រវត្តិជីវិតគ្រួសារ យ៉ាងណាខ្លះ?
លោក ឡុច ផ្លែង ជាសាច់សារលោហិត ទាយាទ នៃត្រកូល អភ័យវង្ស អតីតស្តេចត្រាញ់បាត់ដំបង។ លោកប្រសូត្រនៅក្រុងបាងកក ឆ្នាំ១៩៣៤ ហើយទទួលអនិច្ចកម្ម នៅប៉ារីស ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ក្នុងជន្មាយុ ៨៦ឆ្នាំ។
កុមារ ឡុច ផ្លែង រៀនសូត្រនៅក្រុងទេព ឬក្រុងថេប ចេះដឹងភាសាសៀមច្បាស់លាស់។ នៅពេលសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ដោយបានជំនួយពីជប៉ុន សៀម បានចូលកាន់កាប់ខេត្តបាត់ដំបង ជាថ្មី ហើយគ្រួសារត្រកូល ឡុច ឬ អភ័យវង្ស ក៏បានត្រឡប់មក ក្រុងបាត់ដំបង វិញដែរ។ គ្រានោះ លោក ផ្លែង បានបន្តការសិក្សានៅ ខេត្តបាត់ដំបង និងតមកទៀត នៅភ្នំពេញ ខាងគរុកោលសល្យ។
តាមការស្រាវជ្រាវ របស់បណ្ឌិតសភាចារ្យ ឃីង ហុកឌី គឺ លោក ឡុច ផ្លែង ធ្លាប់បានរៀនជាមួយលោក កេង វ៉ាន់សាក់ និងអ្នកនិពន្ធល្បី ញ៉ុក ថែម នាទសវត្សរ៍១៩៥០-១៩៦០។ នៅភ្នំពេញ លោកជួបនឹងអនាគតភាសាវិទូ លោក ឡុង សៀម ជាដើម។ បន្ទាប់ពីបានសិក្សាគរុកោសល្យនៅភ្នំពេញ លោកចេញបង្រៀននៅបាត់ដំបង ហើយត្រឡប់ទៅបង្រៀននៅក្រុងភ្នំពេញ។ នៅភ្នំពេញ លោកគ្រូ ផ្លែង ចូលរួមសរសេរ ព្រឹត្តិបត្រអក្សរសាស្ត្រមនុស្សសាស្ត្រ, ព្រឹត្តិបត្តអារ្យធម៌, ទស្សនាវដ្តីគ្រូបង្រៀន និងអត្ថបទសិក្សាអក្សរសាស្ត្រអក្សរសិល្ប៍ជាច្រើន។ ក្នុងនោះ អ្វីដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំង គឺលោក ឡុច ផ្លែង បានបំផុសការពិចារណា សិក្សាប្រៀបធៀប ពីស្នាដៃរឿង «កាកី» ខ្មែរ និង «កាកី» សៀម។
ក្នុងសម័យសាធារណៈរដ្ឋខ្មែរ កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ឡុច ផ្លែង បានល្បីសុសសាយ តាមរយៈកិច្ចការជាច្រើនរបស់លោកនៅក្រសួងសិក្សាធិការជាតិ និងនៅក្នុង អង្គការខេមរយានកម្ម។ ប្រធានាធិបតី លន់ នល់ មានបំណងប្រាថ្នាចង់តែងតាំងលោក ឡុច ផ្លែង ទទួលតំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងធម្មការ។
មុខនាទីជារដ្ឋមន្ត្រី ត្រូវខកខាន ព្រោះលោក ឡុច ផ្លែង បានទទួលអាហារូបករណ៍ពីរដ្ឋាភិបាលបារាំង សម្រាប់បំពេញវិជ្ជា ថ្នាក់បណ្ឌិត នៅប៉ារីស។ ក៏ប៉ុន្តែ ស្រុកទេសត្រូវធ្លាក់ក្នុងភ្លក់ភ្លើងសង្គ្រាមខ្មែរក្រហម។ ទីបំផុត លោកត្រូវផ្ញើវាសនាលើដីស្រុកគេ ដូចខ្មែរជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត។ នៅប៉ារីស លោកត្រូវប្រកបជីវភាពថ្មី ដែលពុំមែនជាវិស័យអក្សរសាស្ត្រ ដែលោកស្រឡាញ់ទេ តែគឺដើម្បីចាំបាច់ចិញ្ចិមជីវិតនិងគ្រួសារ។
តាមការបញ្ជាក់របស់បណ្ឌិត ឃីង ហុកឌី គឺ លោកគ្រូ ឡុច ផ្លែង ក៏នៅតែបន្តឆ្លៀតគិតគូរពីអក្សរសាស្ត្រជាតិ ជានិច្ច។ លោកបន្តសរសេរសៀវភៅ និងរៀបចំវចនានុក្រមខ្មែរទំនើប ក្នុងបំណងធ្វើឱ្យអក្សរសាស្ត្រខ្មែរមានឯកភាព ជាពិសេសផ្នែកវាក្យសព្ទ សម្រាប់ការប្រែភាសាបារាំងខ្មែរ។ តែកិច្ចការនេះ ពុំទាន់បានសម្រេច លោកក៏ទទួលអនិច្ចកម្ម នាឆ្នាំទៅមិញ។ លោកគ្រូ ផ្លែង ជាមិត្តជិតស្និតមួយរូបរបស់ប្រវត្តិវិទូខ្មែរ ម៉ក់ ភឺន ដែលលោកទាំងពីររស់ជិតគ្នា នៅសង្កាត់ Lognes ជាប់ក្រុងប៉ារីស។ លោកក៏បានប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយអ្នកប្រាជ្ញខ្មែរមួយរូបទៀត គឺលោក អូ ឈាង ពេលដែលជួយបំពេញកិច្ចការសារមន្ទីរ Guimet ក្រុងប៉ារីស។
លោក ឡុច ផ្លែង ជាពុទ្ធសាសនិក យ៉ាងមុតមាំ។ រយៈពេលរស់នៅ ប្រមាណ៥០ឆ្នាំ លើទឹកដីបារាំង ជាទីដែលផលិតសុរាដ៏ល្បីលើលោក ក៏ប៉ុន្តែ លោក ឡុច ផ្លែង បានប្រកាន់ខ្ជាប់នឹងគោលការណ៍ជីវិតផ្ទាល់ខ្លួន គឺ មិនផឹកស្រា មិនពីសាបារី។
ក្នុងឯកសារសំណេររបស់បណ្ឌិត ឃីង ហុកឌី គឺឲ្យដឹងថា បន្ទាប់ពីពេលចូលនិវត្តន៍នៅឆ្នាំ១៩៨៥ ព្រឹទ្ធាចារ្យ ឡុច ផ្លែង បានឆ្លៀតបង្រៀនភាសានិងអក្សរខ្មែរ នៅវិទ្យាស្ថានជាតិភាសានិងអារ្យធម៌បូព៌ាប្រទេស Inalco។ ការបង្រៀនរបស់លោកគ្រូ ផ្លែង បានចូលរួមចំណែកបណ្តុះធនធានមនុស្ស ទាំងខ្មែរ និង បរទេសយ៉ាងច្រើននាក់ ក្នុងវិស័យសិក្សា ស្រាវជ្រាវ អំពីស្រុកខ្មែរ៕
សូមចុចស្តាប់សំឡេងទាំងស្រុង ដែលមានព្រឹទ្ធាចារ្យ ឡុច ឆានឆៃ ជាប្អូនរៀបរាប់ពីបងប្រុសរបស់លោក។
សូមអញ្ជើញអានបន្ថែម៖
-KHING Hoc Dy, « In memoriam Loch Phleng (1934-2020) », Péninsule N°80-2020 (1), pp. 5-9.
-LOCH ChhanChhai, « Chronique des vice-rois de Battambang (XVIIIe-XXIe siècle) : du régent Bên de Battambang à la famille Aphaiwong du Siam », Péninsule N°68-2014 (1), pp. 9-103.
ហេង ឧត្តម / RFI
