តើវាជាភាពទុទិដ្ឋិនិយមជ្រុលឬ?

តើវាជាភាពទុទិដ្ឋិនិយមជ្រុលឬ?

លោក Nouriel Roubini យល់ថា «សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកកំពុងតែឈានឆ្ពោះទៅរកការបូកបញ្ចូលគ្នានៃវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច, វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ និងវិបត្តិបំណុល នៅក្រោយការផ្ទុះឡើងនូវបញ្ហាឱនភាព, ប្រាក់កម្ចី និងអនុបាតបំណុលប្រៀបធៀបនឹងតម្លៃហ៊ុននៅក្នុងទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ»។ «តើការលើកឡើងរបស់លោកត្រឹមត្រូវដែរឬទេ?»

ក្នុងនាមជាអ្នកមានសុទិដ្ឋិនិយមគួរសមម្នាក់ ខ្ញុំមិនចាត់ទុកសេណារីយ៉ូដ៏មហន្តរាយបែបនេះជារឿងដែលមិនអាចចៀសរួច ឬជាលទ្ធផលដែលទំនងនឹងកើតឡើងបំផុតនោះទេ។ ប្រទេសតួកគី និងបណ្តាប្រទេសខ្លះ ទៀតដែលបានរងគ្រោះដោយសារការគ្រប់គ្រងមិនត្រឹមត្រូវលើម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និងបទបញ្ញត្តិអាចនឹងទទួលរងនូវជោគវាសនាដូចអ្វីដែល លោក Roubini បានលើកឡើង។ ក៏ប៉ុន្តែប្រទេសភាគច្រើននៅតែអាចចៀសផុតពីគ្រោះមហន្តរាយហិរញ្ញវត្ថុ និងការធ្លាក់ចូលក្នុងឱនភាពសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។

តាមពិតទៅ បំណុលឯកជននិងសាធារណៈ បើធៀបនឹង GDP គឺមានកម្រិតខ្ពស់ខ្លាំងណាស់។ ជាមួយនឹងចំនួន ៣៣៥% ដោយគិតត្រឹមត្រីមាសទី ៣ នៃ ឆ្នាំ ២០២២ អនុបាតនេះបានធ្លាក់ចុះពីកម្រិតខ្ពស់ នៅត្រីមាសទី១ នៃឆ្នាំ ២០២១ (៣៦៣%) ក៏ប៉ុន្តែចំនួននេះពិតជាបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង បើធៀបនឹងកម្រិតនៅក្នុងត្រីមាសទី១ នៅឆ្នាំ ១៩៩១ (២២៧%)។

លើសពីនេះទៅទៀត ការធ្លាក់ចុះបន្តិចចាប់ពីដើមឆ្នាំ ២០២១ មកនោះ គឺដោយសារតែអតិផរណា (ដែលគ្មាននរណាម្នាក់បានរំពឹងទុក) និងមិនមែនដោយសារកំណើន GDP នោះទេ។ ការហក់ឡើងនៃអត្រាអតិផរណានៅក្រោយការរាតត្បាតនៃវីរុសកូវីដ-19 បានទាញទម្លាក់តម្លៃពិតនៃបំណុលដែលមានអត្រាកាប្រាក់ថេរ ដែលនេះគឺជាការក្រើនរំលឹកថា «អតិផរណាដែលមិនបានរំពឹងទុកតែងតែជាមិត្តដ៏ល្អបំផុតរបស់ម្ចាស់បំណុល»។

ប៉ុន្តែអត្រាការប្រាក់ពិត (Real Interest Rate) ដែលគ្មានហានិភ័យនៅបណ្តាប្រទេសអភិវឌ្ឍភាគច្រើនបាននិងកំពុងឈានជិតដល់កម្រិតទាបបំផុតដែលមិនធ្លាប់កើតមាននៅក្នុងរយៈពេល ៨០០ឆ្នាំ ហើយការប៉ាន់ស្មានជាឯកច្ឆន្ទនៃអត្រាការប្រាក់ពិតដែលគ្មានហានិភ័យ គឺមានចំនួន ០,៥% ដែលទាបជាងអត្រាកំណើន GDP ជាក់ស្តែងនៅពេលបច្ចុប្បន្នសម្រាប់ប្រទេសភាគច្រើន។

ប្រសិនបើអត្រាការប្រាក់ដែលទទួលបានពីបំណុលមានចំនួនទាបជាងកំណើន GPD ផែនការបោកប្រាស់ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុនៅតែអាចកើតមាន ហើយក្តីបារម្ភអំពីចីរភាពបំណុលនឹងនៅតែបង្កជាបញ្ហាប្រឈម។ សំណួរដ៏សំខាន់គឺថា «តើស្ថានភាពទាំងនេះនឹងមានរយៈពេលយូរប៉ុណ្ណា»។

នៅក្នុងការសិក្សានៅពេលថ្មីៗនេះលើអត្រាការប្រាក់ពិតដែលត្រូវសងរយៈពេលវែងនៅក្នុងរយៈពេល ៧០០ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ លោក Kenneth Rogoff, Barbara Rossi និង Paul Schmelzing បានសន្និដ្ឋានថា «ប្រជាសាស្ត្រ និងផលិតភាពមិនមែនជាកត្តាជំរុញអត្រាការប្រាក់ពិតនោះទេ»។ អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរតនាគារអាមេរិក Lawrence H. Summers បានលើកឡើងថា «ការជាប់គាំងនៃទីផ្សាតម្រូវការ» «Secular Stagnation» ក៏មិនមែនជាមូលហេតុដែលនាំមកនូវអត្រាការប្រាក់ពិតទាបនៅក្នុងពិភពលោកចាប់តាំងពីដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៨០ មកនោះដែរ។

ជាក់ស្តែង ភាពជាប់គាំងជាសកលមិនដែលធ្លាប់បានកើតឡើងទេនៅក្នុងរយៈពេល ៤០ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។ បន្ថែមពីលើនេះ គេនៅរង់ចាំមើលថា «តើតម្រូវការវិនិយោគនឹងរងនូវផលប៉ះពាល់បែបណាពីវឌ្ឍនភាពបច្ចេកវិទ្យាខាងផ្នែកបញ្ញាសិប្បនិម្មិត, ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រ, ស្វ័យប្រវត្តិកម្ម, រ៉ូបូត, ជីវៈបច្ចេកវិទ្យា, បច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុ និងវិមជ្ឈការហិរញ្ញវត្ថុ?» រឿងដ៏ល្អបំផុតដែលយើងអាចធ្វើបាន គឺការស្វាគមន៍អត្រាការប្រាក់ទាបដោយមិនចាំបាច់យល់ពីវានោះទេ។

សមាសភាពនៃអតិផរណាដែលបានបង្កឱ្យមានវិបត្តិនៅក្នុងការផ្គត់ផ្គង់អាចកើតមានបណ្តោះអាសន្នប៉ុណ្ណោះ ហើយសង្គ្រាមរុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែន មិនយូរមិនឆាប់នឹងត្រូវបានបញ្ចប់ ហើយអាចនឹងមិនឈានទៅរកភាព តានតឹងផ្នែកនុយក្លេអ៊ែរនោះទេ។

នៅពេលរឿងនេះកើតឡើងការបន្ធូរបន្ថយទណ្ឌកម្មជាបន្តបន្ទាប់ពីសំណាក់លោកខាងលិច នឹងធ្វើឱ្យអត្រាអតិផរណាចាប់ផ្តើមធ្លាក់ចុះមកវិញ។ បន្ថែមពីលើនេះ ប្រទេសចិនកំពុងងាកចេញយ៉ាងលឿនពីគោល នយោបាយ «Zero Covid» របស់ខ្លួន។ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ការបន្តរឹតបន្តឹងគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុនឹងធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចបន្តរងនូវការធ្លាក់ចុះ ក៏ប៉ុន្តែវាអាចត្រឹមតែធ្វើឱ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចយឺត ជាជាងការធ្លាក់ចុះទាំងស្រុងនៃសេដ្ឋកិច្ច។

ស្រដៀងគ្នានេះដែរ បើទោះបីជាអឺរ៉ុបបានទទួលរងគ្រោះខ្លាំងជាងអាមេរិកដោយសារសង្គ្រាមរបស់រុស្ស៊ីក៏ដោយ ក៏ការឆ្លើយតបរបស់ធនាគារកណ្តាលអឺរ៉ុបចំពោះអត្រាអតិផរណាកាន់តែខ្ពស់មានលក្ខណៈមិនសូវកម្រោលដូចការឆ្លើយតបរបស់ធនាគារកណ្តាលអាមេរិកនោះទេ។ អ្នកដែលចាញ់ខ្លាំងបំផុតនៅក្នុងចំណោមប្រទេសអភិវឌ្ឍគឺ «ចក្រភពអង់គ្លេស» ដែលបានរងនូវបញ្ហាប្រឈមយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារការចាក ចេញពីសហភាពអឺរ៉ុប (Brexit), ភាពបរាជ័យនៃបទបញ្ញត្តិ និងភាពមិនទទួលខុសត្រូវផ្នែកសារពើពន្ធ របស់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី Liz Truss។

ពាក់ព័ន្ធនឹងការព្រមានរបស់លោក Roubini អំពីលទ្ធភាពនៃការកើតមានវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ វាគឺជារឿងដ៏សំខាន់ក្នុងការរំលឹកថា «តារាងតុល្យការរបស់បណ្តាធនាគារនានានៅក្នុងប្រទេសអភិវឌ្ឍ ភាគច្រើនមានសភាពល្អប្រសើរជាងកាលពីវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកលឆ្នាំ ២០០៧-២០០៩ ហើយការគ្រប់គ្រងលើវិស័យហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនធនាគារភាគច្រើនក៏មានភាពប្រសើរឡើងខ្លាំងផងដែរ»។

នៅតាមបណ្តាប្រទេសអភិវឌ្ឍ បូករួមនឹងនៅប្រទេសចិន អាជ្ញាធររូបិយវត្ថុបានត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ក្នុងការផ្តល់កញ្ចប់សង្គ្រោះផ្នែកសារពើពន្ធ ក្នុងករណីកើតមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនៅពេលអនាគត។ ចាប់ពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២២ មក បណ្តាធនាគារកណ្តាលបានចាត់ចំណាត់ការប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពដើម្បីទប់ទល់នឹងវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ តាមរយៈការដើរតួនាទីជាអ្នកផ្តល់ប្រាក់កម្ចីនិងជាអ្នកបង្កើតទីផ្សារ។

សកម្មភាពការងារដ៏លេចធ្លោនេះធ្វើឱ្យខ្ញុំមានទំនុកចិត្តចំពោះការត្រៀមខ្លួនរបស់ពួកគេសម្រាប់ការមកដល់នៃវិបត្តិធំៗ។ ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានរូបិយវត្ថុនឹងមានប្រសិទ្ធភាពសារជាថ្មីម្តងទៀត ហើយបន្ថែមពីលើនេះ សូម្បីតែបណ្តារដ្ឋាភិបាលដែលមានបញ្ហាប្រឈមផ្នែកសារពើពន្ធ និងដែលមិនមានការគាំទ្រពីខាងក្រៅ ក៏បានបង្កើតជម្រើសត្រៀមទុកជាមុនផងដែរ។

ការប្រើប្រាស់ធនធាន, ប្រសិទ្ធភាព សេដ្ឋកិច្ចសង្គមកាន់តែទូលំទូលាយ និងភាពយុត្តិធម៌នៃការចែកចាយឡើងវិញ អាចនឹងនាំមកនូវលទ្ធផលវិជ្ជមាន។ រឿងជាច្រើនអាចកើតឡើង ក៏ប៉ុន្តែមិនមែនគ្រប់រឿងសុទ្ធតែអាចកើតឡើងនោះទេ។ ហេតុដូច្នេះហើយ ខ្ញុំមិនគិតថា «មហន្តរាយម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុសកលក្នុងទំហំដូចដែលលោក Roubini បានលើកឡើង» នឹងកើតមាននៅក្នុងពេលអនាគតដ៏ខ្លីនេះទេ៕

Project Syndicate