អ្នកជំនាញអារ្យធម៌ខ្មែរ៖ លោក សម រង្ស៊ី យកសិទ្ធិសេរីភាព ប្រជាពលរដ្ឋមកជាន់ឈ្លី
អ្នកជំនាញអារ្យធម៌ខ្មែរ លោក រត្ន័ សណ្ដាប់ បានថ្លែងប្រាប់អង្គភាព Fresh News ថាចំពោះការស្រែកអំពាវនាវលោក សម រង្ស៊ី ម្ដងហើយម្ដងទៀតថាសុំកុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្ដដា ខាងមុខនេះ ដោយអះអាងក្នុងចេតនា បម្រើផលប្រយោជន៍នយោបាយថា «បើអ្នកទៅបោះឆ្នោតស្មើនិងគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប៉ុន្ដែបើអ្នកមិនទៅបោះឆ្នោតស្មើនិងគាំទ្រអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ» វិញដែរនោះ គឺពិតជាបានយកសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋមកជាន់ឈ្លីយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរបំផុត ដែលជាការផ្ទុយស្មារតីរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃកម្ពុជា។
ស្ថិតក្នុងបរិបទនេះបានសេចក្ដីថា បើនិយាយអំពីសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការទៅបោះឆ្នោត ឬមិនទៅបោះឆ្នោត នូវរៀងរាល់ការបោះឆ្នោតរដ្ឋសភាអាណត្ដិនីមួយៗកន្លងនេះ យើងឃើញថាប្រជាពលរដ្ឋបានអនុវត្ដសិទ្ធិនេះបានយ៉ាងប្រពៃបំផុត។
លោក រត្ន័ សណ្ដាប់ បន្ដថាហេតុនេះ ចំពោះចេតនាកេងចំណេញនយោបាយរបស់លោក លោក សម រង្ស៊ី ដែលខិតខំដើរស្រែកពីក្រៅប្រទេសមកថា «បើអ្នកទៅបោះឆ្នោតស្មើនិងគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប៉ុន្ដែបើអ្នកមិនទៅបោះឆ្នោតស្មើនិងគាំទ្រអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ»វិញដែរនោះ គឺពិតជាបានបំពារបំពាន ដោយយកសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋមកជាន់ឈ្លីយ៉ាងអាក្រក់បំផុត។ ដោយក្នុងនោះ ចំពោះការជាន់ឈ្លីសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋនោះ គឺនៅត្រង់ថា៖
ទីមួយ៖ បើនិយាយអំពីសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋទៅបោះឆ្នោត ឬមិនទៅបោះឆ្នោតរដ្ឋសភារៀងរាល់អាណត្ដិនីមួយៗកន្លងមក បើគិតអំពីចំនួនអ្នកពុំបានទៅបោះឆ្នោតគឺមានប្រមាណ ជាង១លាននាក់ បើគិតជាភាគរយពី២០%ទៅ៣០%។ បើឈរលើតួលេខនេះ បើគិតអំពីបញ្ហាចំនួនអ្នកពុំបានទៅបោះឆ្នោតទាំងនេះ គឺអាចគេម្នាក់ៗមានមូលហេតុរៀងៗខ្លួន។ ដោយក្នុងនោះ៖ អ្នកខ្លះជាប់ធ្វើដំណើរកំសាន្ដក្រៅប្រទេស អ្នកខ្លះជាប់បំពេញបេសកកម្ម អ្នកខ្លះឈឺ ឬអ្នកខ្លះទៀតជាប់ធុរៈផ្សេងៗជាដើម។
អីចឹង! បើយោងលើហេតុផលបុគ្គលម្នាក់ៗ ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ ហើយភ្ជាប់នឹងការប្រកាសអះអាងបែបនិន្នាការនយោបាយរបស់លោក សម រង្ស៊ីនោះ ត្រង់ចំណុចនេះគឺប្រាកដណាស់! ពិតជាត្រូវបង្ខំឲ្យអ្នកខាងលើនេះ បូកទាំងអ្នកជម្ញឺផងនោះ ជាការចាំបាច់បំផុតត្រូវវិលត្រទ្បប់វិលមកស្រុកវិញ។ ពីព្រោះដើម្បីជៀសវាងកុំឲ្យគេកត់ចំណាំឬចោទថាម៉េចក៏មិនចូលរួមបោះឆ្នោត ហើយបែរជាទៅគាំទ្រនូវការអំពាវនាវរបស់លោក សម រង្ស៊ី ទៅវិញ។ បើដូចនេះ តើនេះមិនហៅថាជាការជាន់ឈ្លីសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងច្បាស់ក្រទ្បែតទេឬអ្វី?
ទីពីរ៖ បើនិយាយអំពីការបោះឆ្នោតទៀតសោត គឺជាការបោះឆ្នោតសម្ងាត់។ ដោយហេតុនេះបានជានីតិវិធីក្នុងការបោះឆ្នោត គេបានរៀបចំបន្ទប់យ៉ាងសម្ងាត់និងយ៉ាងប្រយ័ត្នប្រយែងជាទីបំផុត ដោយមិនឲ្យនរណា ក្រុមណា ឬបក្សណាដឹងជាដាច់ខាត។ ដោយក្នុងបំណងដើម្បីរក្សាសុវត្ថិភាព ដែលអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ ឬបង្កជាជម្លោះ ដោយប្រការណាមួយដល់អ្នកបោះឆ្នោត។ បើដូចនេះចំពោះការស្រែកអំពាវនាវរបស់លោក សម រង្ស៊ី យ៉ាងដូច្នេះគឺ អ្វីៗលែងជាការសម្ងាត់ហើយ។ បើដូចនេះ តើនេះមិនហៅថាជាការជាន់ឈ្លីសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងច្បាស់ក្រទ្បែតទេឬអ្វី?
ទីបី៖ បើនិយាយអំពីចំនួនតួលេខនេះទៀតសោតក៏ដូច្នោះដែរ អ្វីដែលលោក សម រង្ស៊ី ខិតខំលើកយកចំនួនតួលេខដដែលៗ ថាបក្សខ្លួនមានសម្លេងបោះឆ្នោតប្រមាណ៣លាននាក់ កាលពីឆ្នាំ២០១៣ កន្លងមកនេះ។ ស្ថិតត្រង់ចំណុចនេះ បើសិនជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដមែននោះ គឺគេមិនត្រូវយកសម្លេងសន្លឹកឆ្នោតដែលប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតនាអាណត្ដិកន្លងមកនោះ មកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ដាច់មុខផ្ទាល់ខ្លួនរហូត ហើយស្រែកថាប្រជាពលរដ្ឋបានបាត់បង់សិទ្ធិបោះឆ្នោតប្រមាណ៣លាននាក់នោះទេ។ ពីព្រោះថារាជរដ្ឋាភិបាលដែលកើតពីការបោះឆ្នោតគឺតំណាងឲ្យជាតិខ្មែរទាំងមូល តំណាងឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរប្រមាណ១៥លាននាក់ដែលរស់លើផែនដីខ្មែរយើងនេះឯង។
បើដូចនេះ ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋរស់ក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ បើនិយាយអំពីការបោះឆ្នោតផ្ដល់សេចក្ដីទុកចិត្ដ ឬមិនទុកចិត្ដទៅលើគណបក្សណាមួយបន្ដទៀត ឬយ៉ាងណាយ៉ាងណីនោះ
អាស្រ័យលើបរិបទជាក់ស្ដែងគោលនយោបាយគណបក្សនីមួយៗ ដោយឈរលើស្នាដៃបម្រើជាតិ មាតុភូមិយ៉ាងពិតប្រាកដ។ អីចឹងហើយ! ទើបក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យជាការចាំបាច់ណាស់! គឺទាមទារឲ្យគណបក្សនីមួយៗ ត្រូវខិតខំបម្រើជាតិ មាតុភូមិ ប្រជាពលរដ្ឋប្រកបសុចរិតនិងភាពស្មោះត្រង់ជាទីបំផុត។
ជាក់ស្ដែងរៀងរាល់ការបោះឆ្នោតរដ្ឋសភាអាណត្ដិនីមួយៗកន្លងមក យើងឃើញថាប្រជាពលរដ្ឋបានប្រើសិទ្ធិសេរីខ្លួន ក្នុងការផ្ដល់ការគាំទ្រទៅដល់គណបក្សនីមួយៗ មាន សម្លេងចុះទ្បើង ឬក៏ទ្បើងចុះ រហូតមានគណបក្សខ្លះ បានបាត់បង់នូវការគាំទ្រទាំងស្រុងទៀតផង។នេះគឺជាការអនុវត្ដសិទ្ធិដ៏ប្រពៃរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើង ដែលមិនខុសពីការអនុវត្ដសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមបណ្ដាប្រទេសប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនានា លើពិភពលោកនោះទ្បើយ។ បើដូចនេះ តើនេះមិនហៅថាជាការជាន់ឈ្លីសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងច្បាស់ក្រទ្បែតទេឬអ្វី?
ជាចុងក្រោយលោក រត្ន័ សណ្ដាប់ បញ្ជាក់ថាបើហេតុនេះចំពោះអ្វីដែលលោក សម រង្ស៊ី ខិតខំដើរស្រែកពីក្រៅប្រទេសកុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅបោះឆ្នោតនោះ គឺពុំមែនជាទ្រឹស្ដីសម្រាប់ប្រទេសប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអ្វីនោះទេ ។ បើនិយាយឲ្យខ្លីគឺជាភាសាញុះញង់បំបែកបំបាក់ជាតិ នាំឲ្យខ្មែរបែកបាក់គ្នា ខ្មែរឈ្លោះគ្នា ដែលពុំផ្ដល់ផលប្រយោជន៍អ្វីដល់ជាតិទ្បើយ។ បើដូច្នេះ លោក សម រង្ស៊ី ពុំគួរលេងល្បែងនយោបាយធ្វើឲ្យខ្មែរបែកបាក់គ្នាបន្ដទៀតនោះទេ៕