បណ្តាធនាគារកណ្តាលគួរតែធ្វើការបន្ថយល្បឿន

បណ្តាធនាគារកណ្តាលគួរតែធ្វើការបន្ថយល្បឿន

ការកើនឡើងនៃអត្រាអតិផរណាបានធ្វើឱ្យសម័យកាលនៃគោលនយោបាយបន្ទាបការប្រាក់ឈានដល់ទីបញ្ចប់។ ធនាគារកណ្តាលអាមេរិក, ធនាគារកណ្តាលអឺរ៉ុប និងធនាគារកណ្តាលផ្សេងៗទៀត កំពុងមានផែនការពង្រួញតារាងតុល្យការរបស់ពួកគេ ក៏ប៉ុន្តែវាគឺជាដំណើរការមួយដែលអាចនឹងកើតឡើងដោយសន្សឹមៗប៉ុណ្ណោះ។

ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ កិច្ចការនេះអាចនឹងត្រូវបានអនុវត្តតាមរបៀបចាស់បុរាណ ដូចជាតាមរយៈការដំឡើងអត្រាការប្រាក់រយៈពេលខ្លីដើម្បីទប់ទល់នឹងតម្រូវការជារួម។ ប៉ុន្តែអ្នកធ្វើគោលនយោបាយត្រូវតែមានការប្រុង ប្រយ័ត្ន និងមិនត្រូវចាត់វិធានការលឿនពេកនោះទេ។ វដ្តនៃការរឹតបន្តឹងរូបិយវត្ថុនៅពេលចុងក្រោយនេះបានកើតឡើងនៅក្នុងពេលដំណាលគ្នា។

បើទោះបីជាធនាគារកណ្តាលអាមេរិក, ធនាគារកណ្តាលសហភាពអឺរ៉ុប និងធនាគារកណ្តាលអង់គ្លេសមិនបានចាប់ផ្តើមដំឡើងអត្រាការប្រាក់ស្របពេលគ្នាក៏ដោយ ក៏ពួកគេសុទ្ធតែបានដំឡើងអត្រាការប្រាក់ចំនួន ២០០ ពិន្ទុ បើគិតចាប់តាំងពីខែកញ្ញាមក ហើយពួកគេក៏បានប្រើប្រាស់ភាសាស្រដៀងៗគ្នាផងដែរដើម្បីបង្ហាញអំពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ពួកគេក្នុងការទប់ទល់នឹងការកើនឡើងនៃតម្លៃ។

ភាពស៊ីសង្វាក់គ្នានេះគឺពិតជាមានលក្ខណៈគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើល ដោយសារតែភាពខុសគ្នាខ្លាំងនៃថាមវន្ត ដែលបានជំរុញអត្រាអតិផរណានៅក្នុងបណ្តាប្រទេសជាច្រើន។ សូមពិចារណាអំពីផលប៉ះពាល់ដែលបង្កឡើងដោយការហក់ឡើងនៃតម្លៃថាមពលជាសកល។ សម្រាប់ប្រទេសនាំចូលប្រេងសុទ្ធ ដូចជានៅអឺរ៉ុបជាដើម ចរន្តនេះបានបង្ហាញអំពីលក្ខខណ្ឌអវិជ្ជមាន នៃការជួញដូរ ដោយក្នុងនោះកំណើនតម្លៃនាំចូលទំនិញបានកើនលើសកំណើនតម្លៃនាំចេញទំនិញ។

ករណីខាងលើនេះបានជះឥទ្ធិពល ភ្លាមៗមកលើអត្រាអតិផរណា ហើយពេលទៅមុខវាអាចនឹងធ្វើឱ្យប្រាក់ចំណូលធ្លាក់ចុះ ក៏ដូចជាអាចនឹងបន្ទាបតម្រូវការជារួម។ ក្រសួងរតនាគាររបស់បារាំងបានប៉ាន់ប្រមាណថា «ការបាត់បង់ប្រាក់ចំណូលជាក់ស្តែង បើប្រៀបធៀបទៅនឹងកម្រិតនៅមុនកើតមានវិបត្តិកូវីដ-១៩ គឺមានចំនួនប្រមាណ ៣% នៃ GDP នៅចុងឆ្នាំ ២០២២ ដោយសារតែឥទ្ធិពលនៃលក្ខខណ្ឌពាណិជ្ជកម្ម»។

ប៉ុន្តែសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាប្រទេសនាំចេញថាមពលសុទ្ធ ពួកគេនឹងមិនប្រឈមនឹងវិបត្តិបែបនេះទេ។ ដូចនេះ កត្តាដែលជំរុញអត្រាអតិផរណានៅអាមេរិកក៏មានលក្ខណៈខុសគ្នាផងដែរ។ នៅក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីធានាដល់ស្ថិរភាពតម្លៃ បណ្តាធនាគារកណ្តាលគួរតែគិតដល់ចំណុចខុសគ្នាទាំងនេះ ជាជាងការនាំគ្នាអនុវត្តវិធីសាស្ត្ររួមតែមួយ។

ជាក់ស្តែង មនុស្សមួយចំនួនប្រហែលជាបានលើកឡើងថា «កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់បណ្តាធនាគារកណ្តាល ជាពិសេវោហាសាស្ត្របែបជ្រុលនិយមរបស់ពួកគេ កំពុងនាំមកនូវប្រសិទ្ធភាព»។ ការរំពឹងអំពីអត្រាអតិផរណាពិតជាមានស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់ចាយប្រាក់អឺរ៉ូ, សហរដ្ឋអាមេរិកនិងចក្រភពអង់គ្លេស ក៏ប៉ុន្តែ វាក៏មានមូលហេតុដ៏ព្រួយបារម្ភដែរថា «អ្នកធ្វើគោលនយោបាយអាចនឹងចាត់ វិធានការខ្លាំងពេក និងលឿនពេក ជាពិសេសនៅអឺរ៉ុប ដែលវិបត្តិថាមពលបាននិងកំពុងបង្កផលផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើប្រាក់ចំណូលសុទ្ធ»។

ដោយផ្អែកទៅលើការព្យាករផ្ទាល់របស់ធនាគារកណ្តាលអឺរ៉ុប គេអាចយល់បានថា «ពួកគេកំពុងមានបំណងសម្រេចឱ្យបាននូវគោលដៅនៃអត្រាអតិផរណាចំនួន ២% នៅត្រឹមឆ្នាំ ២០២៥»។ សម្រាប់ធនាគារកណ្តាលអង់គ្លេសវិញ គេបានព្យាករថា «អត្រាអតិផរណានៃទំនិញប្រើប្រាស់នឹងធ្លាក់ដល់ចំនួន ១,៤% ពោលគឺស្ថិតនៅក្រោមគោលដៅ ២% នៅត្រឹមត្រីមាសទី៤ នៃឆ្នាំ ២០២៤»។

ចំណែកឯនៅអាមេរិកវិញ ការព្យាករជាមធ្យមរបស់គណៈកម្មាធិការទីផ្សារបើកចំហសហព័ន្ធ (Federal Open Market Committee) លើអត្រាអតិផរណានៃការចំណាយលើទំនិញប្រើប្រាស់របស់បុគ្គលនឹងស្ថិតក្នុងចំនួន ២,៥% សម្រាប់ឆ្នាំ ២០២៤។ ករណីខាងលើនេះគឺជាការធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហ៊ុក បើធៀបនឹងស្តង់ដារប្រវត្តិសាស្ត្រ។

នៅពេលលោក Paul Volcker បានក្លាយជាប្រធានធនាគារកណ្តាលអាមេរិកនៅឆ្នាំ ១៩៧៩ អត្រាអតិផរណាប្រចាំឆ្នាំមានចំនួនលើស ១១% ហើយនៅចុងឆ្នាំ ១៩៨២ បន្ទាប់ពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចចំនួន ២ លើក លោកបានព្យាយាមធ្វើឱ្យអត្រាអតិផរណាចុះមកនៅត្រឹម ៣,៨% វិញ។ ទោះបីជាការរំពឹងទុកមានលំនឹងយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏អត្រាអតិផរណានៅតែបន្តកើនឡើងអស់រយៈពេលច្រើនឆ្នាំ នៅក្នុងកម្រិតជាមធ្យមចំនួន ៤% នៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៨៣ ដល់ឆ្នាំ ១៩៩០។ «ហេតុអ្វីបានជាបណ្តាប្រធានធនាគារកណ្តាលមានការប្រញាប់ប្រញាល់ខ្លាំងម្ល៉េះនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន?»

ជាមួយនឹងការរំពឹងទុកថា «អត្រាអតិផរណានឹងមានស្ថិរភាព» គេអាចនឹងយល់ថា «អ្នកធ្វើគោលនយោបាយអាចនឹងមានការភ័យខ្លាចអំពីការលេចឡើងនូវសម្ពាធអតិផរណាថ្មីទៀត នៅពេលដែលផលចំណេញ និងប្រាក់ឈ្នួលដែលត្រូវបានគាំទ្រដោយទីផ្សារការងារ ដ៏រឹងមាំបានកើនឡើងទៅតាមតម្លៃទំនិញ»។ ប៉ុន្តែគេមានភស្តុតាងតិចតួចណាស់ដែលអាចបញ្ជាក់ថា «ការទាមទារតម្លើងប្រាក់ឈ្នួល (Wage-Price Spiral) បាននិងកំពុងកើតមាននៅអឺរ៉ុប»។

ហេតុផលម្យ៉ាងទៀតគឺ «ទំនោរគោលនយោបាយបានប្រែប្រួលនៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍កន្លងទៅនេះ ដោយនៅពេលនេះ អត្រាអតិផរណាកាន់តែទាបត្រូវបានគេចាត់ទុកជារឿងដ៏មានតម្លៃខ្លាំងសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច»។ ប៉ុន្តែករណីនេះអាចនឹងមិនកើតមានឡើងទេដោយសារតែវិបត្តិបច្ចុប្បន្ន ជាពិសេសគឺនៅតំបន់ចាយប្រាក់អឺរ៉ូ ដែលបានបន្តជួបប្រទះនឹងភាពលំបាកខ្លាំងនៅក្នុងរយៈពេល ១៥ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បូករួមនឹងបញ្ហាកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ដែលពួកគេកំពុងជួបប្រទះនៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។

វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកលឆ្នាំ ២០០៧-២០០៩ បានបង្ហាញនូវការចាប់ផ្តើមនៃទសវត្សរ៍ដ៏ស្រអាប់ ជាពិសេសសម្រាប់ទ្វីបអឺរ៉ុប ហើយនៅចុងបំផុត វីរុសកូវីដ-១៩ ក៏បានវាយបំបាក់សេដ្ឋកិច្ចសកលម្តងទៀត។ ចាប់ពីត្រីមាសទី៤ នៃឆ្នាំ ២០១៩ មក GDP របស់អាមេរិកបានកើនឡើង ៤,៤% ក៏ប៉ុន្តែតំបន់ចាយប្រាក់អឺរ៉ូអាចសម្រេចបានកំណើនត្រឹមតែ ២,២% ប៉ុណ្ណោះ ខណៈដែលអង់គ្លេសបានធ្លាក់ចុះមកនៅត្រឹមតែ ០,៨%។

នៅឆ្នាំនេះ អង្គការ OECD បានរំពឹងថា «GDP របស់អាមេរិកនិងតំបន់ចាយប្រាក់អឺរ៉ូ នឹងកើនឡើងត្រឹមតែ ០,៥% ប៉ុណ្ណោះ ហើយសេដ្ឋកិច្ចអង់គ្លេសនឹងធ្លាក់ចុះមកនៅត្រឹម ០,៤%»។ វាអាចនឹងពិបាកខ្លាំងសម្រាប់ប្រទេសទាំងនេះ ក្នុងការអាចឆ្លងកាត់ការមានកំណើនទាបក្នុងរយៈពេលជាង ១ ទសវត្សរ៍ទៅមុខដោយពុំបង្កការខាតបង់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ទិន្នផល ឬដល់ស្រទាប់សង្គមដែលងាយរងគ្រោះបំផុតនោះទេ។

ការអូសបន្លាយភាពនៅទ្រឹងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចក៏អាចបង្កផលវិបាកផ្នែកនយោបាយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ ជាពិសេសនៅសហភាពអឺរ៉ុប និងនៅអង់គ្លេស។ ធនាគារកណ្តាលបានចាត់វិធានការយ៉ាងលឿនរហ័ស ដោយសារតែពួកគេអាចនឹងជឿថា «បរិត្តផរណានឹងមិនបង្កការខាតបង់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ទិន្នផលនិងការងារដូចអ្វីដែលបានកើតមានឡើងនៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៨០ នោះទេ»។

ប៉ុន្តែជាក់ស្តែង គោលនយោបាយរឹតបន្តឹងរូបិយវត្ថុអាចបង្កការខូចខាតដល់ទិន្នផល និងការងារ នៅពេលដែលអត្រាអតិផរណាបានបន្តកើនឡើង ដោយសារតែវិបត្តិអនុបាតនៃតម្លៃទំនិញដែលបាននាំមកនូវការកាត់បន្ថយប្រាក់ចំណូលជាក់ស្តែង ដូចអ្វីដែលកំពុងកើតមាននៅតំបន់អឺរ៉ុបនៅពេលបច្ចុប្បន្ន។ មូលហេតុផ្សេងមួយទៀតសម្រាប់ភាពបន្ទាន់របស់បណ្តាប្រធានធនាគារកណ្តាលគឺ «ពួកគេបានដឹងនូវអ្វីដែលយើងមិនដឹង»។

ប្រសិនបើដូច្នេះមែន ពួកគេគួរតែពន្យល់អំពីវា។ បើមិនអញ្ចឹងទេ ពួកគេត្រូវតែចាត់វិធានការប្រកបដោយការប្រុងប្រយ័ត្ន និងត្រូវទទួលស្គាល់ថា «ការបន្តគោលនយោបាយរឹតបន្តឹងរូបិយវត្ថុអាចនាំមកនូវការខាតបង់ទ្រង់ទ្រាយធំចំពោះសេដ្ឋកិច្ច ហើយក៏អាចបង្កឱ្យមានការប្រឆាំងផងដែរ ដែលអាចបង្កការគំរាមកំហែងដល់ឯករាជ្យភាពរបស់បណ្តាធនាគារកណ្តាល»៕

Project Syndicate